Henk de Velde :
Henk de Velde :
De meeste watersporters onder ons hebben het wel eens meegemaakt. Je bent lekker aan het varen en zit even niet op te letten... een schurend geluid, je boot valt stil: je bent vastgelopen. Het komt de beste schippers voor, niks om je voor te schamen. Wijzelf hebben bijvoorbeeld wel eens vastgezeten op het ondiepe Lauwersmeer. Maar hoe kom je los?
Zoals we net al schreven, de meeste schippers lopen wel een keertje aan de grond. Niks raars aan. Nu is dat vastlopen niet zo moeilijk, loskomen kan een stuk lastiger zijn. Happy Sailor heeft 5 tips voor je hoe jijzelf ervoor kunt zorgen dat je schip weer loskomt en jij je vaartocht voort kunt zetten zonder dat je een berger of sleepdienst hoeft in te seinen. Wist jij dat het lostrekken van jouw boot door een commerciële berger aardig in de papieren kan lopen?! Voorkomen is natuurlijk beter dan genezen, maar als het je dan toch onverhoopt overkomt zijn deze 5 tips knap handig!
Dit klinkt als de grootst mogelijke opendeur, toch zien we nog steeds schippers die volkomen in tegenstrijd handelen met het schip waarop ze varen wanneer ze vastgelopen zijn. Een platbodem die vastzit heeft een hele andere manier van loskomen nodig dan een kielboot. Het onderwaterschip bepaald wat de beste methode is om los te komen. Nu is kennis van je schip sowieso een must. Enige tijd terug hoorden wij het verhaal van een stel dat een NewClassic zeiljacht had gehuurd. Ze liepen vast en belden een hulpdienst. Eenmaal aangekomen bij het zeiljacht schoten de heren bergers in de lach. Een NewClassic is een boot met een hefkiel! De opvarenden hadden alleen maar de kiel omhoog hoeven te lieren om los te komen...... Over kennis van je eigen schip gesproken!
Ok, je zit vast maar hoe ben je daar aangekomen. Bekijk de exacte aanvaarroute waardoor je vast bent komen te zitten. De makkelijkste en simpelste oplossing is exact dezelfde route terugvaren. Zet de motor in de achteruit en zorg ervoor dat je precies zo terugvaart als je erin bent gekomen. Eventuele afwijkingen in je koers kunnen je zomaar naar een nog ondieper gebied sturen waardoor je nog vaster komt te zitten. Bij het achteruit terugvaren reageert een schip met ronde bodem weer heel anders dan een schip met een diepe vinkiel bijvoorbeeld, zie TIP 1. Ken je schip!
Wanneer achteruit varen niet lukt kun je proberen weg te draaien op je kiel. Hiervoor is het belangrijk dat je altijd de wegdraai route uitkiest die terug leidt naar waar je vandaan kwam. Ga niet op de gok wegdraaien naar een stuk water dat dieper oogt. Bij het wegdraaien moet je VEEL GAS gebruiken. Begin met een beetje roer te geven en al naar gelang de reactie van je boot kun je meer roer geven. Eventueel wrikken/zwiepen met het roer kan helpen. Probeer als het mogelijk is de eventueel aanwezige wind in je voordeel te gebruiken. Wat wegdraaien op de kiel lastig maakt is harde wind die je net de verkeerde kant opblaast. Ook hier geldt weer: ken je schip. Heeft jouw boot de neiging met z'n kont in de wind te gaan liggen anticipeer hier dan op met jouw wegdraai poging, harde wind kan je vriend zijn in deze.
De boot reageert niet op je poging achteruit te varen en weg te draaien op de kiel en ligt muurvast. Wat nu kan helpen is het verleggen van het zwaartepunt (bij een platbodem is deze actie kansloos). Ga met de aanwezige bemanning aan een kant van je schip aan de railing of stagen hangen. Het gevolg: de boot komt scheef te liggen waardoor de kiel omhoog komt. Je vermindert zo de diepgang. Probeer nu om weg te draaien op je kiel of achteruit te varen. Lukt dit niet dan kun je ook het zwaartepunt verleggen naar de boeg van je schip. Ga over de preekstoel heenhangen waardoor je kieleinde omhoog komt. Dit kieleinde heeft de neiging zich in te graven bij achteruit varen. Door dit omhoog te brengen lukt het doorgaans een stuk makkelijker naar achteren te varen (en ook hier weer: ken je onderwaterschip).
Alles is mislukt, je ligt muurvast. Wat ook nogal eens wil helpen is schommelen met je boot. Door de bewegingen heen en weer zorg je er voor dat jouw onderwaterschip/kiel ruimte creëert in de bodem. Deze ruimte kan dan net genoeg zijn om met een flinke dot gas los te schieten. Schommel FLINK heen en weer, hoe harder hoe beter in dit geval.
Lukt het nog steeds niet na deze 5 TIPS om los te komen? Dan kom je in de minder conventionele handelingen terecht. Je kunt dan denken aan zelf overboord gaan om de boot los te duwen. Stelregel is dat je eerst wel het water dient te peilen. Wanneer jij verder dan je middel in het water komt te staan neemt jouw duwkracht exponentieel af waardoor duwen geen zin meer heeft. Wat ook kan is meeduwen met een peddel, pikhaak of desnoods je giek. In een blubberige bodem zul je wel al snel merken dat dit weinig uithaalt. Ook kun je met alle opvarenden overboord gaan om zo het gewicht op de boot te reduceren waardoor deze hoger in het water komt te liggen. Kan prima als het mooi weer is, bij een winters tochtje is deze optie natuurlijk gekkenwerk, tenzij jijzelf een Iglo diepvries Visstick wilt worden.....
De meeste boten komen op het binnenwater wel los met deze 5 tips. In getijde water heb je naast deze tips en de stroming en de wind dus ook nog te maken met waterstanden. Realiseer je wanneer je bent vastgelopen, met opkomend of uitgaand tij en vooral ook de tijd binnen het tij dat je vastliep. Loop je aan het begin van de vloed vast dan komt er nog wel genoeg water jouw kant op om los te komen. Loop je vast bij hoogwater?!??!?! Zie TIP 1 t.m. 5.
Wat je sowieso altijd moet doen is SNEL handelen. Loop je vast gooi dan direct je zeilen los en zet de motor in z'n stationair stand. Overzie de situatie en handel daadkrachting. Raak niet in paniek, geef je navigator niet de schuld, gooi je schoonmoeder niet overboord. Scheld niet tegen je kinderen of partner. De hond kan er niets aan doen dus schop hem vooral niet..... en spring zelf vooral NIET in blinde hysterie overboord. Mislukt alles en kom je nog steeds niet los meld je dan bij een hulp of sleepdienst of vraag een passerende schipper om een lijntje. Het komt allemaal wel weer goed en voor je het weet vaar je weer lekker verder..... Wel beter opletten hè de volgende keer!
foto Happy Sailor Magazine, mag gedeeld onder bronvermelding
