Henk de Velde :
Henk de Velde :
Sinds we een tijdje terug op Happy Sailor zijn begonnen met de rubriek Spooky, waarin we nautische spookverhalen publiceren, hebben we al een aantal leuke reacties ontvangen. Een reageerder tipte ons de Amelander sage over Rixt van het Oerd. Omdat dit zo'n creepy en triest verhaal is en zich afspeelt op het mooie Ameland delen we het graag met je......
Wanneer deze sage zich afspeelt is niet helemaal duidelijk. Het verhaal is voor het eerst opgeschreven in 1889 door een Amelander schoolmeester, de Heer P.J. Braaksma. Deze Braaksma heeft de sage die hij als kind al kende prachtig verwoord tot de sage die Rixt van het Oerd nu is. Vermoedelijk heeft ze ergens begin 1800 op Ameland geleefd.
Rixt was een stille in zichzelf teruggetrokken vrouw die in een van aangespoeld hout gebouwd juttershutje woonde op het Amelander Oerd. Voor wie Ameland niet kent: het Oerd ligt aan de oostkant van het eiland en is een verlaten stuk natuur met woeste duinen en een bulderende zee. Op het Oerd woont niemand, toen niet en vandaag de dag nog niet. Rixt woonde daar destijds wel, samen met haar zoon Sjoerd. Het was een bar en armoedig bestaan dat Rixt en haar zoon leefden. Zelden werden ze in de dorpen Buren en Nes gezien. Heel sporadisch waagde Rixt zich daar voor wat inkopen om vooral daarna weer snel richting het Oerd te vluchten, terug naar haar eenzame bestaan. Niemand weet waar Rixt, die officieel Ritske Mooi heette, vandaan komt. We vermoeden dat ze vanuit het Noordfriese vissersdorpje Wierum naar Ameland is getogen..... maar dat is niet zeker, evenmin is zeker wie de vader van Sjoerd was. Wat logisch lijkt is dat de vader van Sjoerd visser geweest moet zijn die waarschijnlijk tijdens een storm overleden is, Rixt en Sjoerd achterlatend.
Rixt leefde van het jutten. Tijdens een storm spoelt er van alles aan op het Oerd. Rixt ging er dan ook bij nacht en ontij op uit om vooral zoveel mogelijk rijkdommen te vergaren. De mede strandjutters meden haar, ze ging volgens hen veel te ver in haar juttersdrang. Zo werd gezegd dat Rixt vingers van aangespoelde overleden zeemannen afbeet om zo eventueel gedragen gouden ringen te kunnen bemachtigen. Rixt ging zelfs zo ver dat ze eens de benen van een omgekomen drenkeling heeft afgezaagd om zo zijn dure laarzen te jutten. De afgezaagde benen heeft ze vervolgens laten drogen waardoor ze weer krompen om zo de laarzen uit te kunnen trekken. Nee, Rixt was geen zachtaardige lief vrouwtje! In tijden dat er weinig te jutten viel ging ze zelfs zover dat ze 's nachts tijdens vliegende stormen de duinen in ging met een grote brandende lantaarn om zo eventuele schepen die een veilig heenkomen zochten te misleiden. Deze schepen verwarden Rixt's lantaarn met het veilige licht op de Amelander kaap en liepen zo vast...... Rixt joelde het dan uit. Haar grijze haren wapperden in de wind en een duivelse glimlach verscheen op haar gelaat. Het duurde niet lang of de kreten van de opvarenden van zo'n vastgelopen schip verstomden. De levenloze lichamen van de ongelukkigen spoelden aan op het strand en Rixt kon gaan roven.......
Haar zoon Sjoerd groeide op in eenzaamheid. Vriendjes had hij niet. Logisch: niemand in de dorpen wilde wat met Rixt te maken hebben. Men verdacht haar van hekserij en waagde zich zelden in de buurt van het gammele hutje onder een Vlier waarin Rixt en Sjoerd woonden. Sjoerd werd groter en zijn drang naar vrijheid begon te groeien. Het duurde dan ook niet lang of Sjoerd liet zijn moeder achter om de wereld in te gaan. Hij monsterde aan op een Deense kustvaarder en werd zeeman. Rixt raakte nog verder vervreemd van de wereld. Dagenlang zwierf ze door de duinpannen op zoek naar kruiden waar ze dan naar verluidt duivelse toverdranken van maakte.........
Dan op een donkere maanloze nacht besloot Rixt weer de duinen in te gaan met haar lantaarn. Er stond een harde noordenwind en de zee was woest. Het zou niet lang duren alvorens Rixt in de verte een schip zag naderen. Ze zwaaide met haar lantaarn om het schip te lokken. De bemanning van de tweemaster in kwestie vocht al uren tegen de elementen en slaakte een zucht van verlichting toen ze in de verte het licht zagen. 'Een veilige haven' meenden ze. Echter het onvermijdelijke gebeurde, het schip koerste aan op het valse baken, liep vast op een zandbank en brak door de beukende golven in stukken. Rixt zag het in de verte gebeuren en verheugde zich op haar buit. Ze spoedde zich luid joelend richting branding, haar Duivelse list had weer gewerkt. Niet veel later, toen ze zich op de aangespoelde kisten, kratten, manden, kruiken en wat al niet meer stortte, zag ze een lichaamn in de branding liggen. Op zoek naar gouden ringen of andere waardevolle zaken sleurde ze het lichaam het strand op.
Maar dan..... ze draaide het lichaam om en keek recht in de lege ogen van haar zoon Sjoerd. In haar hebzucht had ze haar enige kind gedood...... Rixt wierp zich krijsend op het lichaam en werd door een grote golf de zee ingesleurd. Nog een keer kwam ze, krijsend van afgrijzen over haar eigen daden, boven om vervolgens voor eeuwig in de diepte te verdwijnen. Vanaf een duintop in de verte zagen een aantal jutters het vreselijke tafereel gebeuren. Vol van afgrijzen vluchtten ze richting dorp om te vertellen wat ze gezien hadden. Nadien waagde zich nog steeds niemand in de buurt van het steeds verder in verval rakende hutje van Rixt en Sjoerd...... De Amelanders probeerden het leven weer te hervatten. Dit lukte tot de eerste zware storm sinds het overlijden van Rixt. Vanuit het Oerd hoorden ze Rixt vertwijfeld haar zoon roepen. Duidelijk was haar stem hoorbaar in de wind: 'Sjoerd.... Sjoehoerd.......Sjoerd'...........
Tot op de dag van vandaag is de geest van Rixt op zoek naar haar 'verloren' zoon en kun je haar als je goed luistert 's nachts tijdens een storm op het Oerd horen roepen om haar Sjoerd!
foto met dank aan Geert de Lange, de foto komt uit een grote fraaie serie van Ameland, meer op www.geertdelange.com
